ΠΟΙΟΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΝΕΙ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ
Η ασφάλιση ενός αυτοκινήτου οχήματος σε μια ασφαλιστική εταιρία συνεπάγεται τη δημιουργία ενός επιπλέον νομικού προσώπου, συνυπόχρεου με τον δράστη, στην αποζημίωση των θυμάτων από την πρόκληση ατυχήματος από την κίνησή του.
Με το νόμο 489/1976 συστάθηκε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Επικουρικό Κεφάλαιο Ασφάλισης Ευθύνης από Ατυχήματα Αυτοκινήτων» και συντετμημένα «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ» το οποίο τελεί υπό την εποπτεία και τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος (Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης), εδρεύει στη Αθήνα και διέπεται από τις διατάξεις του νόμου αυτού. Όταν ένα ατύχημα προκληθεί από άγνωστο όχημα, ή από ανασφάλιστο όχημα, ή από όχημα ασφαλισμένο σε ασφαλιστική εταιρία της οποίας η άδεια ανακλήθηκε, καλείται να αποζημιώσει τα θύματα, το Επικουρικό Κεφάλαιο.
Παρά την υλικοτεχνική πλέον υποδομή και τη δυνατότητα της Ελληνικής πολιτείας να επιβάλει στους παραβάτες των ανασφάλιστων οχημάτων την ασφάλισή τους, οι σχετικές εξαγγελίες επαναλαμβάνονται διαρκώς χωρίς να υλοποιούνται.
Τα ανασφάλιστα οχήματα, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ασφαλιστικών εταιρειών, ανέρχονται σήμερα στην Ελλάδα σε περίπου 700.000 και αποτελούν πραγματική απειλή για την κοινωνία, αφού σύμφωνα με εκπροσώπους του κλάδου, είναι η βασικότερη αιτία εγκατάλειψης θύματος από τροχαίο, με προφανείς τραγικές συνέπειες.
Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία (Ν ΓπΝ/1911, Ν 489/1976) αλλά και τη διαμορφωθείσα νομολογία, αυτοκίνητο είναι κάθε τροχήλατο όχημα (ακόμη και με ερπύστριες, ακόμη και ρυμουλκούμενο), το οποίο κινείται στο έδαφος (ακόμη και εκτός δρόμου) με μηχανική δύναμη.
Προσδιοριστικά στοιχεία όπως ο σκοπός και η χρήση για την οποία προορίζεται, ο χαρακτήρας του δρόμου στον οποίο κινείται, η ταχύτητα που μπορεί να αναπτύξει, αλλά και το εάν φέρει ή στερείται αριθμού κυκλοφορίας, είναι αδιάφορα για τον χαρακτηρισμό ενός οχήματος.
Άρα στην έννοια του αυτοκινήτου συμπεριλαμβάνονται και τα ηλεκτρικά πατίνια, ηλεκτρικά ποδήλατα καθώς και τα οχήματα ειδικών χρήσεων εκτός δρόμου ή αυτά που κινούνται σε περίκλειστη ιδιοκτησία.
Όμως αυτοκίνητα υποχρεούμενα σε ασφάλιση (Ν 489/1976) τυγχάνουν μόνο όσα οχήματα κινούνται επί γηπέδου προσιτού σε αριθμό ατόμων και εφόσον φέρουν πινακίδες και άδεια κυκλοφορίας.
Σύμφωνα με την οδηγία 2009/103/ΕΚ όχημα θεωρείται οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα «αυτοκίνητα» οχήματα, κινούμενο επί εδάφους αλλά όχι επί σιδηροτροχιών, καθώς και κάθε ρυμουλκούμενο. Στην ίδια οδηγία ορίζεται η υποχρέωση κάθε κράτους μέλους για την υποχρέωση ασφάλισης (αστική ευθύνη), όλων των οχημάτων. Κάθε κράτος μέλος όμως δύναται να παρεκκλίνει από την ως άνω οδηγία σχετικά με κάποιους τύπους οχημάτων.
Το ερώτημα που αναφύεται είναι τι ισχύει με τα ατυχήματα που προκαλούνται στην Ελλάδα από οχήματα, τα οποία δεν υποχρεούνται να φέρουν άδεια κυκλοφορίας όπως πχ τα ηλεκτρικά πατίνια, τα οποία κινούνται ανασφάλιστα στην Ελληνική Επικράτεια, αφού η ασφάλισή τους δεν είναι υποχρεωτική. Υποχρεούται το Επικουρικό Κεφάλαιο να καλύψει τα θύματα των τροχαίων ατυχημάτων που προκαλούνται από ένα ηλεκτρικό πατίνι (πχ) ή όχι;
Κατ’ αρχάς λοιπόν απαντώ ότι μπορεί η ασφάλισή τους να μην είναι μεν υποχρεωτική, πλην όμως, δεν απαγορεύεται. Αρκεί να βρεις ασφαλιστική εταιρία πρόθυμη να ασφαλίσει ένα ηλεκτρικό πατίνι ή ένα ηλεκτρικό ποδήλατο! Αν είχαμε την ανάλογη κουλτούρα ως λαός – και την οικονομική ευχέρεια φυσικά, δεν θα περιμέναμε να μας υποχρεώνουν για να ασφαλιζόμαστε. Όταν επέρχεται ο ασφαλιστικός κίνδυνος και στερούμαστε αυτού που θα κληθεί να πληρώσει για λογαριασμό μας (της ασφαλιστικής εταιρίας), οι συνέπειες είναι μη επανορθώσιμες και πιθανώς πολύ σοβαρές ορισμένες φορές. Ένα ηλεκτρικό πατίνι, μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα έως και 45 χλμ/ώρα, ας μην υποτιμάμε λοιπόν τον κίνδυνο ενός τέτοιου ατυχήματος. Φανταστείτε λοιπόν τι ζημιά μπορεί να προκαλέσει!
Στο ερώτημα αυτό λοιπόν για τον οποίο δεν έχει δοθεί ακόμη νομοθετική λύση, την απάντηση καλούνται να δώσουν τα δικαστήρια με την υπό διαμόρφωση νομολογία. Και η απάντηση μόνο απλή δεν είναι:
-Αφού αφενός ο Ν 489/1976 ταυτίζει την έναρξη υποχρέωσης ασφάλισης των οχημάτων κατά την εθνική έννομη τάξη με την ταξινόμηση του αυτοκίνητου οχήματος.
-Ενώ αφετέρου, η Ευρωπαϊκή οδηγία (σύμφωνα και με την νομολογία του ΑΠ – ΟλΑΠ 10/2013 Επ Συγκ Δ 2013, 587 – βλ εργασία του δικηγόρου κ Ιωάννη Παπαδόπουλου Επ Συγκ Δ 2019, 210) επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση ασφάλισης ακόμη και των μη ταξινομημένων οχημάτων – δηλαδή και των ηλεκτρικών πατινιών και ηλεκτρικών ποδηλάτων.
Παρά την παράλειψη του εθνικού νομοθέτη να εκτελέσει της Έκτη Ευρωπαϊκή Οδηγία, αυτή εξακολουθεί να είναι δεσμευτική με κάθετη ισχύ για το Ελληνικό κράτος.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΑΣΣΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
ΠΡΕΒΕΖΑ
ΣΠΗΛΙΑΔΟΥ 16
Δικηγορική Εταιρεία 